उत्पादनाचे घटक
उत्पादनाचे घटक चार प्रकारात विभागले गेले आहेत.

जमीन
हे सर्व नैसर्गिक संसाधनांचा संदर्भ देते. पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर किंवा पृथ्वीच्या पृष्ठभागाच्या खाली किंवा पृथ्वीच्या पृष्ठभागाच्या वरील सर्व नैसर्गिक संसाधने म्हणजे जमीन.
एखादी जमीन उत्पादनासाठी वस्तू वापरते. हा उत्पादनाचा प्राथमिक आणि नैसर्गिक घटक आहे. नदी, समुद्र, जमीन, हवामान, पर्वत, खाणी, जंगले इत्यादी सर्व निसर्गाची जमीन म्हणजे जमीन.
जागेचे पैसे भाड्याने दिले आहेत.
उत्पादनाचे फॅक्टर म्हणून जमिनीची वैशिष्ट्ये
· जमीन ही निसर्गाची मोफत देणगी आहे.
· जमिनीवर उत्पादन खर्च होत नाही.
· ते चंचल आहे.
· जमीन निश्चित आणि पुरवठा मर्यादित आहे.

जमिनीचे प्रकार
1. निवासी
2. कमर्शियल
3. मनोरंजन
4. लागवड
5. वेचा
6. निर्जन
श्रम
उत्पादनास मदत करणारे सर्व मानवी प्रयत्न श्रम आहेत. हा प्रयत्न मानसिक किंवा शारीरिक असू शकतो. हा उत्पादनाचा मानवी घटक आहे. हे कामगार आहेत जे त्यांचे प्रयत्न, क्षमता आणि निर्मितीसाठी कौशल्ये वापरतात.
मजुरीचा मोबदला म्हणजे वेतन.
वैशिष्ट्यपूर्ण
· हा मानवी घटक आहे.
· एखादा माणूस कामगार ठेवू शकत नाही.
· दोन प्रकारचे कामगार एकसारखे नसतात.
श्रमाचे प्रकार
1. अकुशल
2. अर्धकुशल
3. कुशल
4. व्यावसायिक
भांडवल
भांडवल उत्पादन प्रक्रियेत वापरल्या जाणार्‍या मानवनिर्मित स्रोतांचा संदर्भ देते. हा उत्पादनाचा उत्पादित घटक आहे. यात कारखाने, यंत्रसामग्री, साधने, उपकरणे, कच्चा माल, संपत्ती इत्यादींचा समावेश आहे.
भांडवलासाठी देय व्याज आहे.
वैशिष्ट्ये
· भांडवल हा उत्पादनाचा मानवनिर्मित घटक आहे.
· तो मोबाइल आहे.
· हा उत्पादनाचा एक निष्क्रिय घटक आहे.
भांडवलाचे प्रकार
1. निश्चित
2. कार्यरत
3. व्हेंचर
उद्योजक
उद्योजक एक अशी व्यक्ती आहे जी उत्पादनाचे इतर घटक एकाच ठिकाणी आणते. तो त्यांचा उपयोग प्रक्रियेसाठी करतो. तो निर्णय घेणारी व्यक्ती आहे
· काय उत्पादन करावे
· कोठे उत्पादन करावे
· उत्पादन कसे करावे
जो माणूस संबंधित जोखमीसह हे निर्णय घेतो तो उद्योजक असतो.
जमीन देय नफा आहे.
वैशिष्ट्ये
· त्याला कल्पनाशक्ती आहे.
· त्याच्याकडे महान प्रशासकीय शक्ती आहे.
· उद्योजक कृती करणारा मनुष्य असणे आवश्यक आहे.
· एखाद्या उद्योजकाकडे संघटित करण्याची क्षमता असणे आवश्यक आहे.
· तो एक ज्ञानी व्यक्ती असावा.
· तो एक व्यावसायिक दृष्टीकोन असणे आवश्यक आहे